Powiat Puławski leży w zachodniej części województwa lubelskiego. Z zachodu graniczy z powiatem zwoleńskim i kozienickim, które należą do województwa mazowieckiego;od północy z powiatem ryckim; od wschodu z powiatem lubartowskim oraz lubelskim; od południa z powiatem opolskim.
Powiat puławski zajmuje powierzchnię 934,09 km². Obejmuje 11 jednostek administracyjnych:
- gminę miejską: Puławy,
- gminę miejsko – wiejską Kazimierz Dolny w tym miasto Kazimierz Dolny,
- gminę miejsko – wiejską Nałęczów w tym miasto Nałęczów,
- gminy wiejskie: Baranów, Janowiec, Końskowola, Kurów, Markuszów, Puławy, Wąwolnica, Żyrzyn.
Obszar powiatu zamieszkuje 114722 mieszkańców (Dane wg stanu na dzień 31 grudnia 2017 r.).
Powiat puławski pod względem klimatycznym należy do regionu mazowiecko-podlaskiego. Jest to klimat przejściowy między oceanicznym i kontynentalnym. Wartość temperatury powietrza i opadów oraz ich przestrzenny rozkład wskazują, że w regionie tym zaznaczają się malejące wpływy klimatu kontynentalnego. Średnia temperatura powietrza sięga około 7,5ºC. Podobnie jak w kraju, najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnia temperaturą 18,5ºC, natomiast najzimniejszym styczeń ze średnia temperaturą -4ºC. Czas trwania okresu wegetacyjnego na terenie powiatu wynosi 210-220 dni. W latach 1951-1990 uśredniona suma opadów dla okresu wegetacyjnego na Lubelszczyźnie wyniosła 408 mm i jest to wartość nieco niższa od analogicznej średniej sumy dla Polski z lat 1947-1988, która wynosi 421 mm . Na obszarze powiatu puławskiego przeważają zdecydowanie wiatry zachodnie, najmniej wiatrów wieje z północy i północnego-wschodu.
Lasy Nadleśnictwa Puławy z siedzibą w Puławach położone są na terenie trzech powiatów: lubelskiego, ryckiego i puławskiego. Ogółem obszary leśne na terenie powiatu puławskiego stanowią 23,4 % powierzchni powiatu i zajmują powierzchnię 6567 ha w tym 4667 ha to lasy państwowe zlokalizowane w 10 leśnictwach i 1900 ha to lasy niepaństwowe. Najwięcej terenów zalesionych występuje w obrębie gmin: Janowiec, Puławy, Żyrzyn i Baranów. Do najczęściej występujących typów siedliskowych lasu należy zaliczyć: bór świeży, bór mieszany świeży i las mieszany. Gatunkiem dominującym w drzewostanach jest sosna o przewadze II i III klasy wiekowej. Całościowo lasy na terenie powiatu puławskiego zaliczone są do II kategorii zagrożenia pożarowego.
Przez teren powiatu puławskiego przepływają dwie główne rzeki „Wisła” i „Wieprz”. Rzeka Wisła przepływa przez zachodnią część powiatu na odcinku ok. 43 km, 16,5 km leży na granicy z sąsiednimi powiatami. Rzeka Wieprz przepływa przez północną część powiatu na odcinku ok. 41 km stanowiąc jednocześnie granicę z powiatem ryckim.
Teren powiatu pokryty jest gęstą siecią dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Dojazd utwardzonymi drogami nie jest zapewniony jedynie do niektórych miejscowości o zabudowie kolonijnej.
W miejscowości Rogalów gmina Wąwolnica znajduje się wiadukt kolejki wąskotorowej, który ogranicza wysokość przejeżdżających pojazdów do 3,5m. Na odcinku tym pojazdy wyższe mogą poruszać się objazdem przez miejscowości Zawada i Bartłomiejowice.
Na rzece – Wiśle zlokalizowane są dwa mosty drogowe w Puławach oraz dwie przeprawy promowe, jedna Kazimierz Dolny – Janowiec, druga Bochotnica – Nasiłów. Kusy promów odbywają się w sezonie żeglugowym przy odpowiednim stanie wody. Na rzece Wieprz – zlokalizowane są cztery mosty drogowe w miejscowościach Kośmin, Borowa, Baranów i Niebrzegów.
W powiecie puławskim zlokalizowane są zakłady przemysłowe o znaczeniu regionalnym i krajowym. Do największych zaliczyć należy: Zakłady Azotowe, Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów „Prefabet”, Mostostal – Puławy i Puławskie Zakłady Przemysłu Bioweterynaryjnego „BIOWET”.